Woda to życie

Nie ulega wątpliwości, iż woda jest najbardziej fascynującą cieczą na naszej planecie i jest gwiazdą pośród wszystkich znanych cieczy. Woda jest jedynym związkiem, który w naturalny sposób występuje we wszystkich stanach skupienia: stałym – ciekłym – lotnym!

W takiej formie, jak funkcjonuje świat, powstał on w naturalny sposób i na drodze ewolucji. Aby zrozumieć podwaliny warunków naturalnych, trzeba znać i rozumieć kilka parametrów.

Wartość pH, twardość wody, zawartość tlenu, azotu i innych pierwiastków ma bezpośredni wpływ na utrzymanie równowagi ekologicznej w zbiorniku.

Wartość pH

Definicja: wartość pH jest ujemnym dziesiętnym logarytmem określającym stężenie [mol/dm3] kationów wodorowych H+ W uproszczeniu jest ona wskaźnikiem obecności w wodzie kwasów i zasad: 
- pH 0-7 - odczyn kwasowy 
- pH 7 - odczyn obojętny 
- pH - 7-14 - odczyn zasadowy

Odczyn wody jest jednym z najważniejszych wskaźników określających warunki życia biologicznego w stawach. Aby zachowany był właściwy mechanizm samooczyszczania oraz panował przyjazny klimat dla wszystkich mieszkańców stawu wartość pH powinna być w zakresie 7,4 a 8,4 stopnia. Każdy składnik, który jest zawarty lub może być zawarty w wodzie, oddziałuje na wartość pH..

Wartość odczynu należy kontrolować tak często jak to jest możliwe, minimum kilka razy w roku. Do tego służą proste jednorazowe testy np. –szybki test pH. Najlepiej jest przeprowadzić dwa badania na próbkach wody zaczerpniętej ze zbiornika rano i wieczorem. Następnie porównać wyniki testów. Dla biotopu niebezpieczne są za wysokie wartości pH bo wzrasta toksyczność amonu, za niskie wartości pH bo wówczas wzrasta toksyczność azotynów, ale równie niebezpieczne są silne wahania pH które mogą wprowadzać ryby i inne mikro-organizmy w sytuacje stresowe, prowadzić do zubożenia gatunków bakterii rozkładających substancje szkodliwe. Skutkiem tak osłabionego życia biologicznego w zbiorniku wodnym może być niecałkowity rozkład szkodliwych substancji. Zaleca się używanie odpowiednich preparatów podwyższających lub obniżających pH, ale ważne by preparaty te zmieniały pH w Kon-trolowanym stopniu (np. pH Minus marki Soll niezależnie od początkowej wartości pH obniża ją zawsze do wartości 80). Z tego względu nie powinno się stosować torfu, wapna czy innych substancji próchnicowych.

Zdecydowanie najlepszym i najskuteczniejszym jest działanie prewencyjne polegające na regularnym stosowaniem preparatów stabilizujących i zabezpieczających przed wahaniami pH np. preparaty stabilizujące wodę marki Soll.

Twardość wody

Wody naturalnych zbiorników śródlądowych zawierają w zależności od podłoża różne ilości rozpuszczalnych soli, przede wszystkim sodu, wapnia, magnezy i potasu. Wpływają one w znaczący sposób na ryby i inne organizmy żyjące w wodzie. Zawartość całkowitą soli wapnia i magnezu określa twardość ogólna (TwO), zawartość wodorowęglanów i węglanów - twardość węglanowa (TwW). Zachowanie twardości w określonych granicach jest ważne dla zapewnienia optymalnych warunków do rozmnażania ryb i roślin zaopatrując je w esencjonalne makroelementy, wapń i magnez.

Twardość węglanowa wody (KH)
Twardość węglanowa jest miernikiem tymczasowej twardości wody (wodorowęglany wapnia i magnezu). Stanowi ona część twardości wody, która może zostać usunięta z wody poprzez gotowanie. KH bada się poprzez pomiar wodorowęglanu (kwaśny węglan), za pomocą testów KH. W oczkach i stawach właściwa twardość węglanowa powinna być wyższa niż 5 stopni bowiem wówczas otrzymamy wodę zbuforowaną, która nie będzie reagować silnymi wahaniami pH po wprowadzenie do niej kwasów lub zasad.

Zawartość tlenu

Ważnym parametrem wody jest również ilość tlenu rozpuszczonego w wodzie. Tlen jest dostarczany z powietrza ponad taflą wody, a także jest produkowany przez rośliny wodne. Za normę można uznać około 5-7 mg/l tlenu przy temperaturze 25C. Jeżeli ilość ta jest znacznie przekroczona, ryby mogą mieć problem z przeżyciem. Przy znacznym niedoborze tlenu może dojść do uduszenia ryb. Poziom tlenu możemy zmierzyć za pomocą specjalnych testerów lub obserwując zachowanie ryb np.: zaczerwienienie skrzeli, częstotliwość oddychania, pływanie przy tafli wody. W przypadku podwyższonej zawartości tlenu zwykle występuje piana na powierzchni wody.
Zawartość tlenu możemy podwyższyć:

Instalując dodatkowe napowietrzanie
Sadząc nowe rośliny
Stosować efektywne środki napowietrzające takie jak SauerStoffActiv lub SauerstoffDepot firmy Soll.

Fosforany

Fosforan jest nietoksycznym pierwiastkiem koniecznym dla prawidłowego rozwoju wszystkich organizmów żywych. Jest elementem DNA i magazynem energii życiowej, ale jest również podstawowym składnikiem odżywczym glonów. Nawet przy niewielkim jego stężeniu wynoszącym 0,035 mg/L należy liczyć się ze wzmożonym rozwojem glonów. Fosforanów nie można wystarczająco dobrze przefiltrować. Może je eliminować jedynie poprzez procesy wytrącania i przyłączania/wiązania. Fosforan jest inhibitorem krystalizacji kamienia dlatego występuje w dużym stężeniu (do 6,5 mg/L) w wodzie wodociągowej. Jeśli zatem nie chcemy dopuścić do masowego wzrostu glonów musimy zmienić jej skład poprzez absorbcję głównie fosforanów.

Zawartość azotanów i azotynów

Są to związki toksyczne i ich nadmiar w zbiorniku wodnym jest niebezpieczny. Szkodzą rybom i mogą prowadzić do ich chorowania i umierania. Powstają z rozkładających się resztek organicznych, odchodów, niezjedzonych pokarmów. Chociaż azotyn jest mniej trujący niż amoniak, wystarczy już 0,1 – 2 mg/l, aby zaszkodzić rybom w sposób trwały lub nawet je zabić. Do tego toksyczność azotynu zwiększa się wraz ze zmniejszającą się wartością pH i zawartością chlorku. Zatrucia ryb azotynem mogą być rozpoznane poprzez chwytanie powietrza wraz przy ciężkim oddechu lub przez chaotyczne pływanie bez określonego celu. Azotyn powstaje jako produkt pośredni rozkładu materiału organicznego na azotan. W przypadku zakłóceń równowagi biologicznej, źle funkcjonujących filtrów lub poprzez miejscowe gnicie przy dnie zbiornika w wodzie może gromadzić się azotyn.W sytuacji nagromadzenia się zbyt dużej ilości azotanów lub azotynów należy częściowo lub całkowicie wymienić wodą, uzdatnić ją i zaaplikować starter bakteryjny.

Jony amonowe NH4

Jony amonowe są bezpośrednim produktem przemiany materii ryb. W wodzie o odczynie zasadowym (pH > 7) jony NH4 łatwo przekształcają się w amoniak (NH3), który jest od NH4 znacznie bardziej toksyczny i najmniejsze jego stężenie może powodować zgony ryb. Sam jon NH4 jest w miarę mało toksyczny, lecz ze względu na ryzyko zmiany formy na NH3, jego zawartość w wodzie powinna także być zerowa.